لاینر دندانپزشکی چیست؟ معرفی بیس و لاینر

در سال‌های اخیر، پیشرفت قابل‌توجهی در مواد ترمیم صورت گرفته که منجر به بهبود تکنیک‌ها و نتایج درمان برای بیماران شده است. لاینر دندانپزشکی یکی از همین موارد به شمار می‌رود که به یکی از بخش‌های مهم و ضروری دندانپزشکی مدرن تبدیل شده است. از لاینرها برای اهداف متعددی چون محافظت از پالپ دندان در طی مراحل ترمیمی گرفته تا عمل به‌ عنوان سدی در برابر عوامل تحریک‌کننده مختلف استفاده می‌شود. در این مطلب بیشتر در مورد اینکه لاینر دندانپزشکی چیست، انواع و روش‌های استفاده از آن خواهیم پرداخت. علاوه بر این، نقش لاینرها را در دندانپزشکی ترمیمی بررسی خواهد شد.

بیشتر بخوانید: کف بندی دندان چیست؟

معرفی لاینر دندانپزشکی

بیس و لاینر در دندانپزشکی لایه‌های نازکی از مواد هستند که برای ترمیم دندان استفاده می‌شوند. نقش اصلی آن‌ها محافظت از پالپ دندان در مقابل عوامل استرس‌زای حرارتی، شیمیایی و مکانیکی در طی مراحلی مانند پر کردن یا روکش دندان است. لاینرها معمولاً قبل از قرار دادن مواد ترمیمی نهایی مانند آمالگام یا کامپوزیت روی دندان استفاده می‌شوند. استفاده از آن‌ها در دندانپزشکی مدرن به دلیل پیشرفت در روش‌های درمانی و درک بهتر حساسیت دندان و اهمیت سلامت کلی دهان و دندان بسیار حیاتی شده است.

انواع لاینر دندانپزشکی

حال که می‌دانید لاینر دندانپزشکی چیست و چه نقش حیاتی در ترمیم ایفا می‌کند، نوبت به معرفی انواع آن می‌رسد که عبارت‌اند از:

• لاینرهای هیدروکسید کلسیم که یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین نوع لاینرها در دندانپزشکی به شمار می‌روند و برای تحریک تشکیل عاج ثانویه دندان مفید هستند.
• لاینرهای یونیوم شیشه‌ای که به دلیل قابلیت اتصال قوی به حفره دندان و مواد کامپوزیتی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لاینرها به ‌تدریج فلوراید آزاد می‌کنند و مانع پوسیدگی مجدد دندان خواهند شد.
• لاینرهای زینک اکساید که بیشتر به دلیل اثر آرام‌بخش و ضدالتهابی خود شناخته می‌شوند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• لاینرهای مبتنی بر رزین که جدیدترین نوع لاینرها هستند و در کنار قابلیت اتصال به مواد ترمیمی، مقاومت بالایی در برابر فشار و سایش دارند.

بیشتر بخوانید: معرفی انواع آنگل دندانپزشکی و کاربرد های آن

کاربرد های لاینر دندانپزشکی

بعد از پاسخ دادن به این سوال که لاینر دندانپزشکی چیست، نوبت به این سوال مهم می‌رسد که کاربرد لاینر در دندانپزشکی چیست. استفاده از لاینرهای دندانپزشکی به دلایل مختلفی در دندانپزشکی ترمیمی بسیار مهم است و کاربرد دارد از جمله:

• حفاظت از پالپ دندان

پالپ بافت زنده داخل دندان بوده و به تغییرات دما و محرک‌های شیمیایی بسیار حساس است. لاینرهای دندانپزشکی به ‌عنوان یک سد محافظ عمل کرده و از قرار گرفتن مستقیم پالپ دندان در معرض این مواد محرک جلوگیری می‌کنند.

• کاهش حساسیت دندان

پس از انجام اقداماتی ترمیمی چون پر کردن دندان، بسیاری از بیماران دچار حساسیت می‌شوند؛ به‌ویژه هنگام خوردن یا نوشیدن مواد گرم یا سرد. لاینرها با ایجاد یک سد بین مواد ترمیم‌کننده و عصب دندان به کاهش این حساسیت کمک می‌کنند.

• عایق حرارتی

اگر می‌خواهید بدانید که کاربرد لاینر دندانپزشکی چیست، به این نکته مهم توجه داشته باشید که مواد ترمیمی مانند آمالگام و کامپوزیت می‌توانند گرما را هدایت کنند که باعث ناراحتی بیمار می‌شود. لاینرها لایه‌ای از عایق حرارتی را ایجاد می‌کنند و انتقال گرما یا سرما را از مواد ترمیم به پالپ دندان کاهش می‌دهند.

• آب‌بندی توبول‌های دندانی

توبول‌ها کانال‌های کوچکی در عاج هستند که به پالپ دندان منتهی می‌شوند. در طول روش‌های ترمیمی، باکتری‌ها و سایر محرک‌ها می‌توانند وارد این کانال‌ها شوند و عفونت و حساسیت به وجود آورند. لاینرها این کانال‌ها را می‌بندند و از تهاجم باکتری‌ها جلوگیری می‌کنند.

• تحریک تشکیل عاج ثانویه

برخی از انواع لاینرهای دندانپزشکی، مانند هیدروکسید کلسیم، دارای کاربرد دیگری هم هستند و آن تحریک تشکیل عاج ثانویه است. این نکته مهم می‌تواند به تقویت ساختار دندان و بهبود طول عمر ترمیم کمک بسیاری کند.

تفاوت بیس و لاینر در دندانپزشکی

شاید شما هم کلمات بیس و لاینر را همراه با هم شنیده باشید که هر دو برای کف‌بندی دندان استفاده می‌شوند؛ اما ندانید که تفاوت بیس و لاینر در دندانپزشکی چیست. این دو از نظر نوع مواد و ویژگی‌ها با هم تفاوت‌هایی دارند از جمله:

• لاینرها موادی مایعی هستند که به ‌عنوان یک لایه محافظ بین مواد ترمیمی و پالپ دندان قرار می‌گیرند. در مقابل بیس مواد ضخیم و محکم‌تری است که علاوه بر عایق بودن قابلیت تحمل فشار و نیروهای جویدنی را نیز دارد.
• همچنین لاینر بیشتر خاصیت ضدباکتری و تحریک‌کننده تشکیل عاج ثانویه را دارد، در مقابل بیس به خاطر ویژگی‌هایی چون استحکام بالا و عایق بودن استفاده می‌شود.
• علاوه بر این مدل‌های مختلف و انواع بیس و لاینر دندانپزشکی در بازار موجود است. لاینرها بیشتر از نوع هیدروکسید کلسیم و گلاس آینومرها و بیس‌ها از جنس گلاس آینومر، رزین کامپوزیت، زینک اکسید اوژنول هستند.

بیشتر بخوانید: انواع فرز دندانپزشکی

نکات مهم در انتخاب و استفاده از لاینر دندانپزشکی

نوع لاینر، کاربرد و هدف استفاده از آن، به برند و مواردی از این ‌دست بستگی دارد. همچنین نحوه استفاده از لاینرهای دندانپزشکی بسته به مواد مورد استفاده و وضعیت بالینی هر فردی متفاوت است. با این ‌حال، روند کلی استفاده از آن به شرح زیر است:

• مرحله 1: آماده‌سازی دندان: اولین قدم این است که دندان را با از بین بردن پوسیدگی یا مواد آسیب‌دیده آماده کنید. این کار با استفاده از هندپیس و دیگر ابزار دستی یا چرخشی دندانپزشکی انجام می‌شود.
• مرحله 2: قرار دادن لاینر و بیس: ماده انتخابی روی کف حفره دندان قرار می‌گیرد و باید اطمینان حاصل شود که به‌ صورت کامل بخش کفی دندان را می‌پوشاند. بسته به مواد، این مرحله ممکن است نیاز به دست‌کاری دقیق داشته باشد تا از درستی انجام آن اطمینان حاصل شود. بعد از لاینر نیز بیس در کف‌بندی دندان استفاده می‌شود.
• مرحله 3: نوردهی: برخی از مواد چون بیس و لاینرهای مبتنی بر رزین، برای محکم شدن در جای خود نیاز به نوردهی دارند. این کار معمولاً با استفاده از نور کیورینگ دندان انجام می‌شود که مواد شیمیایی لاینر را فعال می‌کند.
• مرحله 4: بازسازی نهایی دندان: پس از قرار دادن و نوردهی لاینر (در صورت لزوم)، مواد ترمیم‌کننده نهایی، مانند کامپوزیت یا آمالگام، روی این مواد قرار می‌گیرد. سپس ماده ترمیمی شکل و صیقل داده می‌شود.

سخن پایانی

در این مطلب سعی شد تا به این پرسش اساسی که لاینر دندانپزشکی چیست و چه کاربردی دارد پاسخ دهیم. انتخاب نوع مناسب لاینر دندانپزشکی بستگی به شرایط بالینی دندان، عمق حفره، نوع ماده ترمیمی که بعد از آن استفاده می‌شود و دیگر ملاحظات دارد. هر کدام از انواع لاینرهای معرفی شده دارای مزایا و معایب خاص خود هستند که دندانپزشک بر اساس نیاز بیمار و شرایط ترمیم، بهترین گزینه را انتخاب می‌کند. استفاده صحیح از لاینرها می‌تواند به بهبود نتایج ترمیم‌های دندانی و افزایش طول عمر آن‌ها کمک شایانی کند.

سوالات متداول

1. لاینر دندانپزشکی چیست و چه کاربردی دارد؟

لاینرهای دندانپزشکی یکی از اجزای حیاتی در ترمیم‌های دندانی هستند که نقش محافظتی و حمایتی را در فرآیند ترمیم ایفا می‌کنند. از کاربردهای مهم آن می‌توان به محافظت از پالپ دندان، کاهش حساسیت دندان پس از ترمیم، عایق حرارتی و شیمیایی، جلوگیری از نفوذ باکتری‌ها به پالپ و تحریک تشکیل عاج ثانویه اشاره کرد.

2. انواع مختلف لاینر دندانپزشکی کدامند؟

لاینرهای هیدروکسید کلسیم یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین نوع لاینرها در دندانپزشکی هستند. همچنین انواع دیگری چون لاینرهای یونیوم شیشه‌ای، لاینرهای زینک اکساید، لاینرهای مبتنی بر رزین و لاینرهای ترکیبی هم وجود دارد.

3. آیا بیس و لاینر همیشه با هم استفاده می شوند؟

در برخی از موارد ممکن است دندانپزشک ابتدا از لاینر برای محافظت اولیه از پالپ استفاده کرده و سپس بیس را برای عایق‌بندی اضافه کند. البته در شرایطی که پوسیدگی بسیار به پالپ نزدیک است، به هر دو نوع محافظت نیاز خواهد بود؛ بنابراین، استفاده هم‌زمان از بیس و لاینر به عمق و شرایط حفره دندانی و نوع درمان بستگی دارد.